می خواستم در اسلام تا چه اندازه به اطاعت به پدر و مادر سفارش شده اگه یه موقع حرف زوری هم باشه باید انجام داد؟ در ضمن می خواستم به طور شخصی جوابم رو بدید.

مناسب بود شما دوست گرامی در خصوص نوع اختلاف نظر خود با والدین تان بیشتر توضیح می دادید تا ما نیز بهتر شما را راهنمایی نمائیم .
اما در پاسخ به سؤالتان ابتدا محدوده اطاعت از پدر و مادر را از منظر اسلام توضیح می دهیم و در پایان نیز چند پیشنهاد جهت برطرف شدن مشکل تان ارائه می نمائیم .
بطور کلی اگر پدر و مادر حرف زوری به شما می زنند از دو حالت خارج نیست که بر اساس تعالیم اسلام تمامی آنها را بصورت جداگانه مورد بررسی قرار می دهیم
الف : حرف زور پدر و مادر مربوط به ترک واجب الهی و یا انجام کار حرامی می باشد ؛ مثلا پدر و مادر از شما می خواهند که نماز خود را نخوانید و یا روزه خواری نمائید . در این صورت بر اساس تعالیم اسلام گوش دادن به حرف پدر و مادر لازم نیست .
ب : حرف زور پدر و مادر شما از دایره ترک واجبات و انجام محرمات الهی خارج بوده و مربوط به یکی از موارد ذیل می باشد :
1- کارهای مباحی که می خواهید انجام دهید
به عنوان نمونه شما تصمیم به سفری گرفته اید که آنها با وجود شناخت از محیط و اطرافیان این سفر را به صلاح شما نمی دانند و یا اینکه با فردی ارتباط بر قرار کرده اید که این ارتباط از نظر والدین شما درست نمی باشد و یا اینکه نوع استفاده از تلفن همراه و یا اینترنت را برای شما محدود می نمایند .
2- کار های حرامی که انجام می دهید
خدای ناکرده با فردی ارتباط نامشروع برقرار نموده اید و آنها شما را از این ارتباط منع نموده اند و یا اینکه از دیدن ماهواره و فیلم های مبتذل نهی می نمایند .
3- کارهای مستحبی که می خواهید انجام دهید
مثلا قصد دارید در نماز جماعت شرکت کنید و یا قصد دارید به سفر مشهد و یا عتبات و یا حج عمره بروید ولی والدین به هر دلیلی شما را از اینگونه اعمال مستحبی منع می نمایند .
4- برخی از کارهای مکروه که تصمیم به انجام آن دارید
مثلا پدر و مادر شما را از بعضی مشاغل مکروه مثل کفن فروشی و زرگری و ... منع می نمایند (1)
5- برخی از واجبات کفایی که قصد انجام آنرا دارید
واجب کفایی به واجباتی گفته می شود که بر همه انجام آن واجب است مگر اینکه عده ای به این کار اقدام کنند که در این صورت از گردن بقیه ساقط می گردد مثلا پدر و مادرتان ؛ شما را از امر به معروف و نهی از منکر که واجب کفایی می باشد منع می نمایند.
در تمامی پنج مورد گفته شده اگر مخالفت با والدین موجب اذیت و ناراحتی آنها گردد و خاطر آنها آزرده و قلبشان شکسته شود، در این صورت گوش دادن به حرف پدر و مادرتان واجب می شود ( و لو اینکه حرفشان در نظر ما حرف زور باشد ) و مخالفت با ایشان حرام و گناه کبیره می باشد . مگر آن که اطاعت آنها فرزند را به سختی و حرج بیندازد و یا موجب ضرر فوق العاده دینی یا دنیوی گردد مثل این که پسر خود را ، از ازدواج منع کنند در حالی که فرزند نیازمند ازدواج است و یا فرزند را امر به طلاق همسرش کنند و این مستلزم خسارت سنگین فرزند است، در این گونه موارد اطاعت آنها واجب نیست.
اما در صورتی که در این موارد ترک گفته های پدر و مادر از سوى فرزند موجب آزار آنان نمى‏گردد، در این صورت اطاعت واجب نیست و عمل به دستور آنها، مستحب مى‏باشد. (2)
حالا که محدوده اطاعت از پدر و مادر بر اساس تعالیم اسلام برای شما معلوم شد در صورتی که حرف پدر و مادر شما از نوع ب می باشد چهار پیشنهاد برای برطرف شدن مشکل تان به شما ارائه می نمائیم به امید اینکه مشکل شما دوست عزیز به زودی بر طرف گردد .
پیشنهاد اول : این احتمال را بدهید که حرفی را که والدین شما می گویند (با وجود اینکه این حرف برای شما ناراحت کننده و سنگین است ) از روی دلسوزی و مبتنی بر تجربه می باشد و گفته آنها درست می باشد .
لذا برای پی بردن به صحت و یا عدم صحت این مساله بهتر است با چند تن از افراد متدین و کارشناس مشورت نمائید و اگر به این نتیجه رسیدید که آنچه را که پدر و مادرتان به شما گفته اند واقعا به نفع شما بوده ( هر چند به ظاهر حرف زور بوده ) از راه اشتباهی که در پیش گرفته بودید باز گشته و به سخنان آنها گوش فرا دهید . ( البته بهتر است این مساله را نیز با کمال شهامت و تواضع در مقابلشان اعتراف نمائید تا آنها نیز از تصمیم خوب شما خرسند شوند )
پیشنهاد دوم : در صورتی که به اشتباه بودن حرف پدر ومادر خود یقین دارید سعی کنید به پاس زحمات شبانه روزی که برای شما متحمل شده اند ، اشتباهات آنها را باید نادیده بگیرید .
پیشنهاد سوم : اگر اشتباه پدرو مادر شما خیلی فاحش است و از سویی مخالفت با آنها موجب دل شکستگی آنها می شود با حفظ آرامش خود و بدون اینکه کار را به جدال و پرخاشگری بکشانید و یا اینکه آنها را عصبی کنید . بدنبال فرصتی مناسب (در شرایطی که حالت عادی دارند نه در زمان عصبانیت ) باشید و به محض یافتن این فرصت خیلی مؤدبانه و با استدلال قوی ؛ اشتباهشان را به آنها تذکر دهید . و یادتان نرود که در هر حال احترام به والدین واجب است ولو آنها کافر باشند .
پیشنهاد چهارم : در بعضی موارد که اختلاف نظر یا اختلاف سلیقه بین فرزند و والدین می باشد باید از واسطه استفاده نمود یعنی از طریق افراد بزرگ تر فامیل و کسانی که مورد احترام والدین هستند، لذا پیشنهاد می کنیم خواسته های خود را با چنین اشخاصی مطرح کنید تا آنها وظیفه جلب رضایت پدر و مادر را به عهده بگیرند.
---------
پی نوشت :
1- در برخی از روایات تعدادی از برخی مشاغل به عنوان مشاغل مکروه نام برده شمده است که یک نمونه از آنها را ذکر می نمائیم .
مردى نزد پیامبر آمد و گفت: یا رسول اللَّه به این پسرم نوشتن را یاد داده‏ام، او را به چه کارى وادارم؟
فرمود: خدا پدرت را بیامرزد او را به هر کارى بگمار ولى به پنج کار نگمار: کفن فروشى و زرگرى و قصابى و گندم فروشى و برده‏فروشى. گفت: «سباء» کیست؟
فرمود: او کسى است که کفن مى‏فروشد و مرگ امّت مرا آرزو مى‏کند و این در حالى است که نوزادى از امت من براى من از آنچه آفتاب بر آن بتابد دوست داشتنى‏تر است؛ و اما زرگر همواره در صدد مغبون کردن امت من است، و اما قصاب آنقدر ذبح مى‏کند که رحمت از دلش مى‏رود، و اما گندم فروش طعام امّت مرا احتکار مى‏کند، اینکه بنده‏اى به عنوان دزد با خدا ملاقات کند بهتر از آن است که با او ملاقات کند در حالى که چهل روز طعام را احتکار کرده است، و اما برده فروش، جبرئیل نزد من آمد و گفت: اى محمد! بدترین امّت تو کسانى هستند که انسان‏ها را مى‏فروشند. (خصال-ترجمه جعفرى ج‏1 ص 419 )
2- به غیر از مورد دوم یعنی کارهای حرام ؛ چراکه ترک کار حرام واجب است و باید آنرا کنار گذاشت هر چند پدر و مادر از این که شما آن کار را ترک نکنید آزرده نشوند .

وظایف همسران:

در این زمینه ابتدا به وظایف متقابل زن و شوهر یعنی وظایفی که بر عهده هر دو نفر است می پردازیم بعد به وظایف اختصاصی هر یک اشاره می کنیم. همانگونه که مى‏دانید اسلام براى زن و شوهر، حقوق واجب و مستحبى قرار داده که لازم است

رعایت کنند و مراقب باشند که این دستورات حیات‏بخش را زیر پا نگذارند چرا که این حقوق، پایه‏های اساسى خانواده را تشکیل مى‏دهد و خیر و سعادت، لذّت و آرامش و بقاى زندگى مشترک را تأمین مى‏کند. در ذیل به مهمترین وظایف متقابل زن و شوهر نسبت به هم اشاره مى‏شود:

- حفظ حریم و احترام و خوش رفتارى با هم.

- تأمین نیاز جنسى و روحی و روانی یکدیگر.

- اجتناب از سوء ظن‏هاى بى‏مورد.

- پرهیز از تندخوى، بدزبانی، درشت گفتاری، ترشروى و سرسنگین نبودن در برابر یکدیگر.

- اجتناب از تمجید دیگران در مقابل یکدیگر؛ یعنی هیچگاه زن نباید از مرد دیگر در مقابل شوهر تعریف کند و متقابلا مرد نیز نباید از زن دیگری در مقابل همسرش تعریف و تمجید کند.

- تحقیر نکردن یکدیگر و همین طور خویشان و بستگان همدیگر.

- تندخویى و گاهى بداخلاقى همدیگر را تحمل نمودن.

- هرگز به هم دروغ نگفتن و رعایت صداقت، امانت، فداکارى و گذشت.

- با تمام توان از میهمانان یکدیگر پذیرایى کردن و ابراز ناراحتى نکردن از اینکه میهمانان متعلق به همسر هستند.

- به خویشاوندان هم خصوصا خویشاوند نزدیک او احترام فوق العاده بگذارید.

- عیوب یکدیگر را پیش هیچ کس بازگو نکنید و به رخ هم نکشید.

- در حق همدیگر دعا کنید و از خداوند بخواهید که در کارها موفقتان بدارد.

- با مشکلات زندگى به طور منطقى برخورد کردن و کمتر دچار احساسات شدن.

- در تمام مدت زندگى به هم ابراز علاقه و عشق کردن و در مناسبتها براى هم هدیه (هر چند ارزان قیمت) تهیه کردن.

با توجه به این نکات و وظائف مذکور، بعضى از خصوصیات بارز یک مرد هم بدست مى‏آید از جمله غیرت و مردانگى، صداقت، راستگوئى و امانت‏دارى، داشتن روحیه‏ى فداکارى، گذشت و ایثار، داشتن روحیه محبّت، همکارى و همیارى و...

اما وظایف اختصاصی زن در برابر شوهر عبارتند از:

- بدون اجازه شوهر در مال او تصرف نکردن.

- بدون اجازه و توافق شوهر از خانه بیرون نرفتن.

- توجه داشتن به مسائل محرم و نامحرم هم در نزد شوهر و هم در غیاب او؛ سعی کنید در سه مورد فوق اعتماد شوهرتان را جلب کنید.

- خود را براى شوهر آرایش کردن.

- هنگامى که همسرتان مى‏خواهد از خانه خارج شود او را تا دم در همراهى کنید.

- هنگام ورود او به خانه سعى کنید خود را از قبل آماده و مهیا نموده به استقبال او بروید.

- هیچ‏گاه از مردان دیگر نزد او تعریف نکنید.

- اگر مشکلى در خانه بوجود آمده در بدو ورود او مطرح نکنید.

- سطح توقعات و انتظارات خود را با میزان درآمد شوهرتان تنظیم کنید و از او چیزی که توان تهیه آن را ندارد نخواهید و دائما مردان دیگر را در این زمینه به رخ او نکشید.

برخی از وظایف اختصاصی مرد در قبال همسرش عبارتند از:

در رابطه با رفتار مرد با خانم خود قرآن در (سوره نساء آیه 19)می فرماید: ((و عاشروهن بالمعروف ; به نیکی با آنان معاشرت و زندگی کنید)).

نیکی به همسر دارای شاخص های ثابت و متغیر است شاخص های ثابت عبارت است از:

- تأمین مسکن و تهیه پوشاک و خوراک در حد شأن شخصی و خانوادگی همسر.

 اما شاخص های متغیر به تناسب شرایط زندگی طرفین متفاوت است و هر فردی در طول زندگی با همسر خود و با توجه به شرایط زندگی و روحیات طرف مقابل بهتر می تواند موارد تعادل را شناسایی و اعمال کند, مثلا" پیامبر بزرگوار اسلام می فرمایند: خدمت و کمک مرد به زن در امور خانه , نشانه صداقت و علاقه اوست .

 علاوه بر آنچه در مورد وظایف زوجین بیان شد، 40 نکته زیر را به عنوان راهکارهای اولیه برای زوج های جوان برایتان ارسال می کنیم و امیدواریم با عمل کردن به آن دستورالعمل ها  محبت و عشق و علاقه متقابل بین شما ایجاد و گسترش پیدا کند و تنش های موجود یا احتمالی به حداقل کاهش پیدا کند.

1 . با مطالعه کتب مربوط به انتخاب همسر، آیین همسردارى، چگونگى ایجاد ارتباط با دیگران و نیز شرکت در جلسه‏هاى آموزش خانواده دانش و مهارت خود را در این زمینه افزایش دهید .

2 . با همدلى، همفکرى، همکارى و مشورت با یکدیگر درباره مسائل مختلف میان اعضاى خانواده روابط سالم پدید آورید .

3 . هر یک از زوجین دیگرى را نزدیک‏ترین و محرم‏ترین فرد بداند و او را نیمه تن، حامى و پشتیبان خود تلقى کند .

4 . با یادگیرى مهارت‏هاى ارتباطى نظیر فعالانه به حرف‏هاى یکدیگر گوش کردن، احترام به نظرها و عقاید یکدیگر و تشریک مساعى و مشورت کردن روابط خود را بهبود بخشید .

5 . بکوشید، باایجاد کانونى گرم و صمیمى، تمام اعضاى خانواده به ویژه زن و شوهر مسؤولیت رسیدن به تفاهم را پذیرا شوند .

تا که از جانب معشوق نباشد کششى - کوشش عاشق بیچاره به جایى نرسد

6 . هنگام اختلاف نظر یا سوء تفاهم، به جاى سرزنش کردن یکدیگر یا تفسیر نادرست، به شناسایى مساله و یافتن راه حل آن بپردازید و در صورت لزوم کمک و مشاوره افراد با تجربه و متخصص را جلب کنید .

7 . براى رسیدن به ا منیت روانى وعاطفى در روابط زناشویى داشتن صداقت، پذیرش، سعه صدر، انصاف و اعتماد متقابل را اصل اول قرار دهید .

8 . در صورت به وجود آمدن هر گونه سوء تفاهم و سوء برداشت، در نخستین فرصت ممکن به حل و فصل آن بپردازید تا به فرآیندى مخرب و پیشرونده تبدیل نشود .

9 . به هر طریق ممکن رفتارهاى مطلوب همسرتان را مورد توجه و تایید قرار دهید; به گونه‏اى که همسرتان بفهمد برایش ارزش قائل هستید .

10 . تشویق و تایید و بیان نکات مثبت‏به طور آشکار یا در جمع باشد و تذکر نکات منفى و انتقاد به طور محرمانه و در تنهایى صورت گیرد .

11 . براى خصوصیات و نیازمندى‏هاى یکدیگر ارزش قائل شوید و در روابط کلامى، عاطفى، اقدام‏ها و تصمیم‏گیرى‏ها به افکار و خواسته‏هاى همسرتان توجه کنید .

12 . اگر رفتار خاصى براى شما مبهم است، ساده‏ترین راه این است که از همسرتان هدف و علت آن رفتار را بپرسید و با روش مسالمت‏آمیز، صمیمانه و خوش بینانه موضوع را روشن کنید .

13 . خشونت همسرتان را با خشونت پاسخ ندهید . خشونت را با سکوت پاسخ گویید و در موقعیتى مناسب درباره مساله مورد نظر به بحث و گفت و گو بپردازید .

14 . بکوشید در سراسر زندگى، به خصوص در روابط بین خود و همسرتان، به جاى هر گونه پیش‏داورى یا مشاهده اشکالات و ضعف‏ها نقاط مثبت و قوت را ببینید; به عبارت دیگر، به جاى توجه به نیمه خالى لیوان به نیمه پر آن توجه کنید .

15 . سعى کنید در برنامه ریزى براى فعالیت‏هاى اجتماعى، اوقات فراغت، دید و بازدیدهاى خانوادگى و نظایر آن به مشورت کردن با یکدیگر بپردازید و از یک جانبه نگرى بپرهیزید .

16 . در هر فرصتى که پیش مى‏آید، با همسر و اعضاى خانواده‏تان ارتباط کلامى و عاطفى برقرار کنید . شایان ذکر است زن‏ها از صحبت کردن با همسرشان بیش‏تر لذت مى‏برند . بنابراین، مردان باید فعالانه به سخنان همسرانشان گوش کنند و واکنش مناسب نشان دهند .

17 . اگر هر یک از زوجین در شرایط خاصى نمى‏تواند به سخنان همسرش گوش کند، باید صادقانه و صمیمانه این موضوع را به وى انتقال دهد، و تقاضا کند صحبت کردن درباره آن موضوع را به فرصتى دیگر واگذارد .

18 . هر از چند گاهى زوجین در فضایى محرمانه، محبت‏آمیز و صمیمانه به ارزیابى رفتار و روابط یکدیگر بپردازند و از یکدیگر بپرسند، چه باید کرد تا روابطمان بهتر و بانشاطتر شود؟

19 . همیشه، در رویارویى با مسائل و مشکلات خانوادگى، خود را در وضعیت طرف مقابل قرار دهید و با قبول مسؤولیت‏خود و شناخت انتظارات متقابل به حل و فصل اختلافات روى آورید .

20 . در روز یا در هفته زمان مشخصى را براى گفت و گو درباره مسائل و مشکلات و به اصطلاح درد دل کردن با همسرتان اختصاص دهید .

21 . از داشتن نگرش‏هاى آرمان گرایانه و شاعرانه در مساله ازدواج و روابط زناشویى و نیز انتظارات غیر واقع بینانه اجتناب کنید .

22 . ارتباط زوجین باید از هر گونه سوء ظن و حدس نادرست وغیر واقع بینانه دور باشد . اگر موضوع و مساله‏اى ذهن یکى از زوجین را به خود مشغول کرده است، باید آن را به صراحت و صادقانه مطرح کند و درستى و نادرستى اش را با همسرش مورد بررسى قرار دهد .

23 . هر یک از زوجین باید زمینه‏هاى بروز سوء تفاهم‏ها و سوء ظن‏ها را از بین ببرد و از رفتارهایى که موجب بروز سوء تفاهم و سوء ظن مى‏شود، خوددارى کند .

24 . هر یک از زوجین باید بکوشد با روان‏شناسى همسرش آشنا شود تا بداند زن یا مرد به چه امورى بها مى‏دهد و نظام ارزشى‏اش چگونه است; براى مثال معمولا زن به وابسته بودن، کسب امنیت عاطفى و مورد حمایت واقع شدن اهمیت مى‏دهد و مردان مى‏خواهند مستقل و خود مختار باشند و آزادى عمل را داراى ارزش مى‏دانند .

25 . زن و شوهر از مسخره کردن یکدیگر و گفتن سخنان طعنه‏آمیز و دو پهلو جدا پرهیز کنند .

26 . از رفتارهایى نظیر متلک، تحقیر، سرزنش و به رخ کشیدن یکدیگر که موجب افزایش مقاومت‏هاى روانى در طرف مقابل است، جدا باید پرهیز شود .

27 . در سراسر زندگى، از جمله در زندگى خانوادگى، بکوشید به نقاط مثبت، موهبت و نعمت هایى که در اختیار دارید بیندیشید نه به امورى که در اختیار ندارید .

28 . از خطاهاى یکدیگر سریعا بگذرید و خطاهاى همدیگر را تحمل کنید .

29 . بایادآورى برخى ایام مانند روز تولد، سالگرد ازدواج و نظایر آن و دادن هدیه‏هایى هر چند کوچک (مثل یک شاخه گل) به طور نمادین یا سمبلیک عشق و علاقه خود را به همسرتان اعلام کنید .

30 . خود را در برابر همسرتان آراسته و پاکیزه و جالب توجه نگه دارید از پریشانى و وضع نامرتب بپرهیزید .

31 . در انتخاب دوست و برقرارى روابط دوستانه و معاشرت‏هاى خانوادگى با زوج‏هاى دیگر دقت کنید و این امور را با توافق یکدیگر انجام دهید .

32 . از هر گونه رفتارى که به مرد سالارى یا زن سالارى مى‏انجامد، پرهیز کنید .

33 . خطاى یکدیگر را در حضور دیگران، فرزندان، آشنایان، والدین یکدیگر و . . . بازگو نکنید .

34 . هرگز همسرتان را با زن یا مرد دیگر مقایسه نکنید .

35 . از رفتارهاى مطلوب همسرتان تشکر کرده، او را تشویق کنید و انگیزه تکرار آن رفتار را بیش‏تر سازید .

36 . از تصمیم‏هاى نادرست و غیر منطقى و کلى‏گویى‏هاى منفى و شکل‏گیرى افکار منفى درباره همسرتان شدیدا پرهیز کنید .

37 . حتى‏المقدور به قول‏هایى که به همسرتان داده‏اید عمل کنید تا به سلب اعتماد و احساس فریب خوردگى نینجامد .

38 . از نسبت دادن القاب و زدن برچسب‏هاى ناگوار و نامطلوب مانند بدقول، زرنگ، شلخته، کله‏شق، یک دنده، لجباز و خودخواه به یکدیگر پرهیز کنید .

39 . در مواردى که غمگینى و افسردگى و یا عصبانیت زن یا شوهر شدت مى‏یابد و احتمال اختلال در کار سیستم عصبى یا غدد درون‏ریز به ویژه غده تیروئید وجود دارد، در نخستین فرصت‏به پزشک متخصص مراجعه کنید تا از عادى بودن ترشح غدد از جمله غده تیروئید مطمئن شوید .

40 . براى داشتن یک زندگى با نشاط و موفق خوب بیندیشید، وقت‏بگذارید، احساس مسؤولیت کنید، موانع ارتباط سالم را از میان بردارید و به عوامل ایجاد کننده روابط سالم توجه کنید .

 برای آگاهی بیشتر ر.ک :

- آیین همسرداری , ابراهیم امینی , انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی

- جوانان و انتخاب همسر, علی اکبر مظاهری , انتشارات پارسایان

- اخلاق در خانواده، نوشته حسین مظاهری

- بهشت خانواده، مصطفوی

دستورالعمل جهت تقویت رابطه محبت آمیز میان همسران:
1. خود را براى همسرش بیاراید و در حضور او بهترین و تمیزترین لباسهاى خود را بپوشد.
2. در مقابل همسر خود با حالت خمودگى و افسردگى حاضر نشود، او را در موقع ورود به خانه با لبخند و شادى استقبال کند و در موقع خروج از خانه او را بدرقه کرده و با گرمى از او خداحافظى نماید.
3. براى انجام تقاضاهاى خود با همسرش آمرانه و با خشونت برخورد نکند.
4. از سختى‏ها و مشکلاتى که همسرش براى امرار معاش خانواده متحمل مى‏شود، سپاسگذارى کند.
5. از مردان دیگر نزد همسر خود تمجید و تعریف نکند و هیچ مردى را بر همسر خود ترجیح ندهد زیرا هر فردى شرائط و توانمندیهاى خاص خود را دارد.
6. براى برآوردن نیازمندیهاى خود از نظر مادى و غیر مادى امکانات همسر خود را در نظر گرفته و او را تحت فشار قرار ندهد.
علت بی توجهی و بی مهری آن فرد نسبت به همسرش برای ما معلوم نیست و آنچه ذکر شد کلیاتی بود که می تواند تا حدودی با رعایت آنها در جلب توجه محبت همسرش مفید باشد ولی بهتر آن است به طور دقیق تر ریشه یابی شود و در صورت امکان مشاوره حضوری بررسی شود. در عین حال جهت مزید اطلاعات و شناخت وی، توجهشان را به 40 نکته (مجله پرسمان، خرداد 82) که برای تمام همسران به خصوص همسران جوان در آغاز زندگی زناشویی لازم و ضروری است جلب می کنیم.
امید است در لابه لای آن نکات نقطه ضعف ها و نیز راه کارهای مفید را پیدا کرده و عمل کنید.
1 . با مطالعه کتب مربوط به انتخاب همسر، آیین همسردارى، چگونگى ایجاد ارتباط با دیگران و نیز شرکت در جلسه‏هاى آموزش خانواده دانش و مهارت خود را در این زمینه افزایش دهید .
2 . با همدلى، همفکرى، همکارى و مشورت با یکدیگر درباره مسائل مختلف میان اعضاى خانواده روابط سالم پدید آورید .
3 . هر یک از زوجین دیگرى را نزدیک‏ترین و محرم‏ترین فرد بداند و او را نیمه تن، حامى و پشتیبان خود تلقى کند .
4 . با یادگیرى مهارت‏هاى ارتباطى نظیر فعالانه به حرف‏هاى یکدیگر گوش کردن، احترام به نظرها و عقاید یکدیگر و تشریک مساعى و مشورت کردن روابط خود را بهبود بخشید .
5 . بکوشید، باایجاد کانونى گرم و صمیمى، تمام اعضاى خانواده به ویژه زن و شوهر مسؤولیت رسیدن به تفاهم را پذیرا شوند .
P}تا که از جانب معشوق نباشد کششى {E}کوشش عاشق بیچاره به جایى نرسد {P
6 . هنگام اختلاف نظر یا سوء تفاهم، به جاى سرزنش کردن یکدیگر یا تفسیر نادرست، به شناسایى مساله و یافتن راه حل آن بپردازید و در صورت لزوم کمک و مشاوره افراد با تجربه و متخصص را جلب کنید .
7 . براى رسیدن به ا منیت روانى وعاطفى در روابط زناشویى داشتن صداقت، پذیرش، سعه صدر، انصاف و اعتماد متقابل را اصل اول قرار دهید .
8 . در صورت به وجود آمدن هر گونه سوء تفاهم و سوء برداشت، در نخستین فرصت ممکن به حل و فصل آن بپردازید تا به فرآیندى مخرب و پیشرونده تبدیل نشود .
9 . به هر طریق ممکن رفتارهاى مطلوب همسرتان را مورد توجه و تایید قرار دهید; به گونه‏اى که همسرتان بفهمد برایش ارزش قائل هستید .
10 . تشویق و تایید و بیان نکات مثبت‏به طور آشکار یا در جمع باشد و تذکر نکات منفى و انتقاد به طور محرمانه و در تنهایى صورت گیرد .
11 . براى خصوصیات و نیازمندى‏هاى یکدیگر ارزش قائل شوید و در روابط کلامى، عاطفى، اقدام‏ها و تصمیم‏گیرى‏ها به افکار و خواسته‏هاى همسرتان توجه کنید .
12 . اگر رفتار خاصى براى شما مبهم است، ساده‏ترین راه این است که از همسرتان هدف و علت آن رفتار را بپرسید و با روش مسالمت‏آمیز، صمیمانه و خوش بینانه موضوع را روشن کنید .
13 . خشونت همسرتان را با خشونت پاسخ ندهید . خشونت را با سکوت پاسخ گویید و در موقعیتى مناسب درباره مساله مورد نظر به بحث و گفت و گو بپردازید .
14 . بکوشید در سراسر زندگى، به خصوص در روابط بین خود و همسرتان، به جاى هر گونه پیش‏داورى یا مشاهده اشکالات و ضعف‏ها نقاط مثبت و قوت را ببینید; به عبارت دیگر، به جاى توجه به نیمه خالى لیوان به نیمه پر آن توجه کنید .
15 . سعى کنید در برنامه ریزى براى فعالیت‏هاى اجتماعى، اوقات فراغت، دید و بازدیدهاى خانوادگى و نظایر آن به مشورت کردن با یکدیگر بپردازید و از یک جانبه نگرى بپرهیزید .
16 . در هر فرصتى که پیش مى‏آید، با همسر و اعضاى خانواده‏تان ارتباط کلامى و عاطفى برقرار کنید . شایان ذکر است زن‏ها از صحبت کردن با همسرشان بیش‏تر لذت مى‏برند . بنابراین، مردان باید فعالانه به سخنان همسرانشان گوش کنند و واکنش مناسب نشان دهند .
17 . اگر هر یک از زوجین در شرایط خاصى نمى‏تواند به سخنان همسرش گوش کند، باید صادقانه و صمیمانه این موضوع را به وى انتقال دهد، و تقاضا کند صحبت کردن درباره آن موضوع را به فرصتى دیگر واگذارد .
18 . هر از چند گاهى زوجین در فضایى محرمانه، محبت‏آمیز و صمیمانه به ارزیابى رفتار و روابط یکدیگر بپردازند و از یکدیگر بپرسند، چه باید کرد تا روابطمان بهتر و بانشاطتر شود؟
19 . همیشه، در رویارویى با مسائل و مشکلات خانوادگى، خود را در وضعیت طرف مقابل قرار دهید و با قبول مسؤولیت‏خود و شناخت انتظارات متقابل به حل و فصل اختلافات روى آورید .
20 . در روز یا در هفته زمان مشخصى را براى گفت و گو درباره مسائل و مشکلات و به اصطلاح درد دل کردن با همسرتان اختصاص دهید .
21 . از داشتن نگرش‏هاى آرمان گرایانه و شاعرانه در مساله ازدواج و روابط زناشویى و نیز انتظارات غیر واقع بینانه اجتناب کنید .
22 . ارتباط زوجین باید از هر گونه سوء ظن و حدس نادرست وغیر واقع بینانه دور باشد . اگر موضوع و مساله‏اى ذهن یکى از زوجین را به خود مشغول کرده است، باید آن را به صراحت و صادقانه مطرح کند و درستى و نادرستى اش را با همسرش مورد بررسى قرار دهد .
23 . هر یک از زوجین باید زمینه‏هاى بروز سوء تفاهم‏ها و سوء ظن‏ها را از بین ببرد و از رفتارهایى که موجب بروز سوء تفاهم و سوء ظن مى‏شود، خوددارى کند .
24 . هر یک از زوجین باید بکوشد با روان‏شناسى همسرش آشنا شود تا بداند زن یا مرد به چه امورى بها مى‏دهد و نظام ارزشى‏اش چگونه است; براى مثال معمولا زن به وابسته بودن، کسب امنیت عاطفى و مورد حمایت واقع شدن اهمیت مى‏دهد و مردان مى‏خواهند مستقل و خود مختار باشند و آزادى عمل را داراى ارزش مى‏دانند .
25 . زن و شوهر از مسخره کردن یکدیگر و گفتن سخنان طعنه‏آمیز و دو پهلو جدا پرهیز کنند .
26 . از رفتارهایى نظیر متلک، تحقیر، سرزنش و به رخ کشیدن یکدیگر که موجب افزایش مقاومت‏هاى روانى در طرف مقابل است، جدا باید پرهیز شود .
27 . در سراسر زندگى، از جمله در زندگى خانوادگى، بکوشید به نقاط مثبت، موهبت و نعمت هایى که در اختیار دارید بیندیشید نه به امورى که در اختیار ندارید .
28 . از خطاهاى یکدیگر سریعا بگذرید و خطاهاى همدیگر را تحمل کنید .
29 . بایادآورى برخى ایام مانند روز تولد، سالگرد ازدواج و نظایر آن و دادن هدیه‏هایى هر چند کوچک (مثل یک شاخه گل) به طور نمادین یا سمبلیک عشق و علاقه خود را به همسرتان اعلام کنید .
30 . خود را در برابر همسرتان آراسته و پاکیزه و جالب توجه نگه دارید از پریشانى و وضع نامرتب بپرهیزید .
31 . در انتخاب دوست و برقرارى روابط دوستانه و معاشرت‏هاى خانوادگى با زوج‏هاى دیگر دقت کنید و این امور را با توافق یکدیگر انجام دهید .
32 . از هر گونه رفتارى که به مرد سالارى یا زن سالارى مى‏انجامد، پرهیز کنید .
33 . خطاى یکدیگر را در حضور دیگران، فرزاندن، آشنایان، والدین یکدیگر و . . . بازگو نکنید .
34 . هرگز همسرتان را با زن یا مرد دیگر مقایسه نکنید .
35 . از رفتارهاى مطلوب همسرتان تشکر کرده، او را تشویق کنید و انگیزه تکرار آن رفتار را بیش‏تر سازید .
36 . از تصمیم‏هاى نادرست و غیر منطقى و کلى‏گویى‏هاى منفى و شکل‏گیرى افکار منفى درباره همسرتان شدیدا پرهیز کنید .
37 . حتى‏المقدور به قول‏هایى که به همسرتان داده‏اید عمل کنید تا به سلب اعتماد و احساس فریب خوردگى نینجامد .
38 . از نسبت دادن القاب و زدن برچسب‏هاى ناگوار و نامطلوب مانند بدقول، زرنگ، شلخته، کله‏شق، یک دنده، لجباز و خودخواه به یکدیگر پرهیز کنید .
39 . در مواردى که غمگینى و افسردگى و یا عصبانیت زن یا شوهر شدت مى‏یابد و احتمال اختلال در کار سیستم عصبى یا غدد درون‏ریز به ویژه غده تیروئید وجود دارد، در نخستین فرصت‏به پزشک متخصص مراجعه کنید تا از عادى بودن ترشح غدد از جمله غده تیروئید مطمئن شوید .
40 . براى داشتن یک زندگى با نشاط و موفق خوب بیندیشید، وقت‏بگذارید، احساس مسؤولیت کنید، موانع ارتباط سالم را از میان بردارید و به عوامل ایجاد کننده روابط سالم توجه کنید .

محبت همسران:

دختری در آستانه ازدواج هستم نگرانی ام از این است که وابستگی به همسر که معمولا در بین زوجهای جوان شایع است، مرا از هدف اصلی ازدواج که رشد و کمال است باز دارد. در دین ما چه راهکارهایی برای کاهش یا حذف یا از ابتدا به وجود نیامدن این وابستگی ذکر شده است؟

در ابتدا لازم است توجه داشته باشید که هدف کلی زندگی انسان قرب به خداوند است. کمال انسان هم در همین قرب و نزدیکی است. هدف کلی ازدواج و تشکیل زندگی هم در همین راستا چیزی جز نزدیک شدن به خداوند نیست. قرآن کریم نوید می دهد که با ازدواج زوجین به آرامش دست می یابند. این آرامش هم یکی از نیازهای انسان برای حرکت در مسیر تقرب به خداوند است. معیار ازدواج و انتخاب همسر هم برای یک فرد مومن و کسی که هدف اش همان هدف اصلی دین و زندگی است، ایمان است، یعنی کسی باشد که در مسیر قرب الی الله باشد و با ازدواج به همسر خود در این مسیر آرامش بدهد و کمک نماید.

اگر کسی با این معیار همسر خود را انتخاب کند، وابستگی به او نه تنها مانع نیست، بلکه خود عاملی برای پیشرفت معنوی و حرکت سریع تر در مسیر حقیقی کمال و زندگی است، ولی اگر انسان خدای ناخواسته درست و با معیار انتخاب نکند و کسی را برگزیند که با او در مسیر کلی و اصلی زندگی تفاوت و اختلاف اساسی دارد، این وابستگی حتما مانعی برای راه خدا و کمال محسوب می شود.

بنابراین باید ببینید نوع انتخاب شما چگونه بوده است و همسر شما در چه مسیری حرکت می کند، در مسیر دنیا و سقوط یا در مسیر خدا و کمال و سعادت. اگر مسیر او صحیح است و به سمت خدا می رود، عشق ورزی به همسر و شریک زندگی کاری بسیار پسندیده و حتی ضرورت زندگی است، بنابراین نباید در این زمینه نگران باشید، ولی اگر فرد بی ایمان و اهل دنیا و خلاف کار است، باید بتوانید علاقه خود را به او کنترل کنید و تنها در اموری که به صلاح شما است با او همراهی نمایید.

اما در هر صورت باید بدانید که خانواده و ازدواج بر محور محبت استوار می ماند. زن و شوهر اگر بخواهند یک عمر در کنار هم بمانند و با هم زندگی کنند، باید میانشان روابط عاطفی حکم فرما باشد، وگرنه تحمل سختی های زندگی دشوار خواهد بود، البته روابط عاطفی ای که کنترل شده و بر محور عقلانیت استوار باشد .

قرآن در مورد رابطه عاطفی زن و شوهر می فرماید: «و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها و جعل بینکم موده و رحمه ان فی ذلک لایات لقوم یتفکرون؛ از نشانه های او این که همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و در بین شما مودت و رحمت قرار داد در این امور نشانه هایی است برای گروهی که تفکر می کنند» (روم، آیه 21).
پیام این آیه آن است که بین زن و شوهر باید رابطه ای عاشقانه و محبت آمیز برقرار باشد و هر یک به دیگری عشق بورزد.
همین مطلب در روایات هم آمده است. در حدیثی امام صادق(ع) می فرماید: «ما اظن رجلا یزداد فی الایمان خیرا الا ازداد حبا للنساء؛ گمان نمی کنم مردی ایمانش زیاد شود، مگر آن که محبت و عشقش به همسرش بیشتر گردد» (وسائل الشیعه، ج 20، ص 22).
در حدیث دیگری فرمود: «من اخلاق الانبیاء حب النساء؛ دوستی و عشق ورزیدن به همسر از خلق و خوی پیامبران است» (همان).
در برخی دیگر از روایات آمده: به زنانتان اظهار عشق و دوستی کنید، زیرا اگر مردی به همسرش بگوید: دوستت دارم، این سخن هرگز از خاطر او محو نمی شود (همان، ص 23).
نتیجه ای که از این روایات می توان گرفت این است که اسلام دستور اکید داده است که اولا، رابطه بین زن و شوهر یک رابطه گرم و عاشقانه باشد و ثانیا اگر زن و شوهری با هم چنین رابطه ای نداشته باشند، باید آن را در ضعف ایمان جستجو کنند زیرا طبق این روایات، هر چه انسان بهره بیشتری از ایمان داشته باشد، بهره بیشتری از عشق دارد. پس این طور نیست که عشق ورزی به همسر متضاد با بندگی خدا باشد و نه تنها این طور نیست، بلکه در راستای آن است.
نتیجه دیگر این که عشق یک نهال کوچکی است که در ابتدای ازدواج خداوند به زن و شوهر هدیه می کند. این نهال کوچک احتیاج به آبیاری و پرورش دارد. اگر زوج های جوان از پرورش و تقویت نهال عشق غافل شوند، امکان دارد ضعیف شود و بمیرد.